Foto: Ziekenhuisapotheker Minke Jongsma en apothekersassistentie Kitty Hoekstra (r.)
Ziekenhuis Tjongerschans in Heerenveen heeft de ‘Samen Voorop Award’ van Coöperatie VGZ in de categorie duurzaamheid gewonnen. Door de ziekenhuisapotheek is een aanpak ontwikkeld om medicijnverspilling te voorkomen, waardoor 40% minder medicatie wordt weggegooid. Medicatie die alleen ‘zo nodig’ hoeft te worden gebruikt, wordt niet meer op naam verstrekt maar alleen gegeven als het nodig is. Het ziekenhuis ontvangt 10.000 euro om het initiatief verder te brengen.
Zo-nodig medicatie
Soms krijgen patiënten medicatie die alleen hoeft te worden ingenomen als het nodig is. Bijvoorbeeld omdat de patiënt pijn heeft of misselijk is na een behandeling of operatie. Deze medicatie werd altijd op naam verstrekt. En als de patiënt deze medicatie niet (meer) gebruikte, werd deze weggegooid. Dat moet anders, bedacht de ziekenhuisapotheek. Voor deze medicatie is de term ‘Zo nodig-medicatie’ bedacht. De ‘zo nodig’-medicatie wordt niet op naam verstrekt en is direct vanuit de afdelingsvoorraad beschikbaar. De verpleegkundige pakt alleen wat echt gebruikt wordt door de patiënt. Zo wordt er 40% minder medicatie weggegooid. De verandering zorgt voor minder afval in het ziekenhuis. Bovendien zorgt het voor minder CO2-uitstoot en milieuvervuiling bij de productie en transport van medicijnen. En uiteindelijk ook voor lagere kosten. De nieuwe aanpak betekent winst voor het milieu én een kostenbesparing voor het ziekenhuis.
Onderzoek
Minke Jongsma is ziekenhuisapother in Tjongerschans. Jongsma: “We hadden het gevoel dat we onnodig veel medicatie weggooiden, maar wisten niet precies hoeveel. Geïnspireerd door de interactieve gids ‘Verspil geen pil’ zijn we begonnen met meten. We werkten samen met een student Logistics Management die vanuit een heel andere bril naar ons proces van geneesmiddelenverstrekking keek.. In een periode van zes weken zijn negen metingen uitgevoerd waarbij voor alle afdelingen per patiënt de uitgezette medicatie is vergeleken met de retour gekomen en weggegooide medicatie. Zo verkregen we concrete data en konden we uit deze data de belangrijkste bronnen van verspilling te herleiden. ‘Zo nodig-medicatie’ bleek een belangrijke bron, waardoor we tot deze nieuwe aanpak konden komen..”
Landelijk
Samen met Coöperatie VGZ gaat de Tjongerschans zich inzetten om het initiatief landelijk op te schalen, zodat steeds meer Nederlanders gebruik kunnen maken van deze nieuwe, bewezen effectieve werkwijze binnen de zorg. Minke Jongsma: “Het is behoorlijk confronterend als je aantallen die gevonden zijn in zes weken extrapoleert naar jaarcijfers en je vervolgens realiseert hoeveel we weggooien. Met dit initiatief willen we andere zorginstellingen inspireren om verspilling in kaart te brengen en terug te dringen.” Het is heel belangrijk om best practices te delen, vindt Jongsma. Waar de Tjongerschans verspilling terugdringt bij de verstrekking van geneesmiddelen, bereikt Isala in Zwolle indrukwekkende resultaten door geneesmiddelen die terugkomen in de ziekenhuisapotheek opnieuw uit te geven. Ziekenhuisapotheker Douwe van der Meer heeft laten zien daarmee veilig 90% te kunnen besparen. Ook dit initiatief komt zeker in aanmerking voor landelijke uitrol, vindt Minke Jongsma. De werkgroep Duurzame Farmacie van de NVZA is voornemens een kennisplatform in te richten waar best practices gedeeld kunnen worden.
