Regelmatig komen op het bureau van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA) aanvragen binnen om mee te kijken met de richtlijnen voor bepaalde behandelingen. Ziekenhuisapothekers kijken dan bijvoorbeeld naar het onderdeel farmaceutisch specialistische zorg. Twee NVZA-werkgroepen werkten aan een Checklist Richtlijnen, die onlangs werd gepubliceerd. Marianne Kuijvenhoven (Amsterdam UMC) van de werkgroep Zorgpaden en Astrid Giesen (Rijnstate) van de werkgroep Richtlijnen vertellen waarom deze checklist er moest komen.
“Hoe beter de basis van farmaceutisch specialistische zorg is vastgelegd in de richtlijnen van andere medische specialismen, hoe meer garantie dat de beste zorg wordt geleverd”, stellen Astrid en Marianne. Inmiddels worden er steeds meer zorgpaden ontwikkeld waarin farmaceutisch specialistische zorgactiviteiten op een heel gestructureerde manier zijn beschreven. Voor de implementatie van deze zorgpaden is het belangrijk dat ze ook goed zijn verankerd in de richtlijnen. Zorgpaden zijn immers vrijblijvender, meer ter inspiratie. Richtlijnen zijn bindend. Vandaar de vraag van het NVZA-bestuur aan de werkgroepen Richtlijnen én Zorgpaden om dit onderwerp op te pakken.
Passende zorg
Als wetenschappelijke vereniging is de NVZA verantwoordelijk voor het inzichtelijk maken van passende zorg. Eén van de manieren waarop ze dat doet is om samen met andere wetenschappelijke verenigingen door middel van richtlijnen en zorgactiviteiten vast te stellen welke interventies horen bij passende zorg. Meestal worden daarbij ook geneesmiddelen ingezet. Wanneer ziekenhuisapothekers niet betrokken zijn, bestaat het risico dat er richtlijnen worden vastgesteld die onhaalbaar of onwenselijk zijn vanuit farmaceutisch oogpunt. Door richtlijnen op te stellen en die met zijn allen na te leven, wordt praktijkvariatie voorkomen en betere zorg geboden. Heldere richtlijnen voorkomen uitzoekwerk in de praktijk, doordat een ieder weet wat hem of haar staat te doen.
Zorgpaden
De werkgroep Zorgpaden is verantwoordelijk voor het generieke zorgpad dat de rol van de apotheker in het ziekenhuis beschrijft. Door de activiteiten van dit zorgpad te integreren in de relevante richtlijnen, weet iedereen op welk moment de apotheek van het ziekenhuis in het zorgproces betrokken kan worden, zodat apothekers hun medisch specialistische collega’s kunnen voorzien van aanvullende relevante farmaceutische kennis. Niet alle activiteiten die in een zorgpad zijn opgenomen, komen in een richtlijn terecht. In een richtlijn gaat het om standaardzorg, zorg waarover binnen de gehele beroepsgroep overeenstemming is. Als de richtlijn is vastgesteld, moet iedereen zich eraan (kunnen) houden. Vandaar de betrokkenheid van beide werkgroepen bij het proces.
Checklist
Op het bureau van de NVZA komen veel aanvragen binnen om met de richtlijnen voor een behandeling mee te kijken. De checklist Richtlijnen is opgesteld om alle beoordelaars daarbij te helpen. De commentator van een richtlijn beschikt voortaan over een heldere set beoordelingscriteria, waardoor de kwaliteit van de beoordeling toeneemt en de tijd die nodig is voor de beoordeling korter wordt. Dat zal hopelijk ook de implementatietijd van een nieuwe richtlijn bekorten, zodat de beroepspraktijk er zo snel mogelijk mee kan werken in het belang van de patiënt.
